Sản phẩm mỹ nghệ của Cơ sở Ngọc Bích (xã Hương Mạc).

Nghề chạm khắc gỗ ở Hương Mạc có từ bao giờ và do ai truyền lại đến nay vẫn chưa có tài liệu nào ghi chép lại. Theo truyền khẩu của người dân trong làng, ngay từ thời Lý, nghề chạm khắc gỗ nơi đây đã rất phát triển, nhiều nghệ nhân, người thợ giỏi của Hương Mạc đã được lựa chọn để vào kinh thành chế tác các loại đồ gỗ ngự dụng. Với sự sáng tạo của mình, các nghệ nhân của làng nghề đã kết hợp với các nhóm thợ khảm trai làng Chuôn (Hà Tây cũ) để khảm trai trên những sản phẩm đồ gỗ như: tủ, sập, câu đối, ghế… phục vụ trong cung.

Trải qua thăng trầm lịch sử, nghề chạm khắc gỗ ở Hương Mạc thực sự phát triển vào đầu những năm 1990. Bằng khối óc, bàn tay khéo léo của mình, những nghệ nhân, người thợ làng nghề vẫn lưu giữ được những giá trị tinh hoa của sản phẩm truyền thống, cùng với sự sáng tạo trong các công đoạn xử lý nguyên liệu, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất, không ngừng nâng cao chất lượng, đổi mới mẫu mã sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ…, giúp sản xuất làng nghề ngày càng phát triển.

Quy trình hình thành một sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ được chia làm các công đoạn: Xử lý gỗ nguyên liệu; pha gỗ; đục, chạm, khảm; làm ngang; đánh bóng, hoàn thiện sản phẩm. Mỗi công đoạn đều có vai trò quan trọng khác nhau, song công đoạn đục, trạm, khảm đòi hỏi sự sáng tạo, tài hoa và cái tâm với nghề của mỗi người thợ. Sản phẩm mỹ nghệ của làng nghề phong phú, đa dạng về chủng loại, mẫu mã, từ bàn ghế, giường, tủ, sập, bàn thờ, hoành phi, câu đối đến các loại tranh gỗ treo tường hay các loại đồ gỗ trang trí như: đồng hồ, lộc bình, lọ hoa, tượng…

Các sản phẩm mỹ nghệ của xã Hương Mạc có giá trị cao, thu hút nhiều khách hàng trong và ngoài nước đến đầu tư kinh doanh, buôn bán. Toàn xã hiện có gần 5.000 hộ, trong đó tỷ lệ hộ dân làm nghề đồ gỗ mỹ nghệ chiếm từ 80 – 85%; có 49 công ty, HTX chuyên sản xuất, kinh doanh mỹ nghệ; 05 người được công nhận “Nghệ nhân thủ công mỹ nghệ”.

Để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, cơ sở và hộ dân nâng cao hiệu quả sản xuất đồ gỗ truyền thống, đến nay, trên địa bàn xã có 8 dự án cụm công nghiệp, khu dịch vụ làng nghề và giới thiệu sản phẩm với tổng diện tích quy hoạch là 70,5ha, trong đó nhiều dự án đã đi vào hoạt động.

Mỗi năm, doanh thu từ sản xuất tiểu thủ công nghiệp và thương mại – dịch vụ trên địa bàn xã đạt khoảng 450 tỷ đồng (chiếm tới 90% tỷ trọng cơ cấu kinh tế của địa phương). Đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,4%. Cơ sở hạ tầng xã hội được chú trọng đầu tư đồng bộ, năm 2016, xã Hương Mạc được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới.